دکتر غلامرضا رئیسی

شرح حال دقیق و معاینه دقیق هنر اصلی متخصصین طب فیزیکی می باشد. بیماری که دچار درد ریشهای گردن است با درد، ضعف، گزگز، مورمور یا مجموعهای از علائم فوق مراجعه میکند. در اغلب موارد بیماران ضربه یا آسیب خاصی را به یاد نمیآورند که به عنوان شروع درد ذکر شود. اغلب درد در گردن و یک یا دو اندام فوقانی وجود دارد. ممکن است درد به جلو قفسه سینه تیر بکشد و بیمار به خاطر نگرانی از درگیری قلب به متخصص قلب و عروق مراجعه کند.گاهی درد در پشت شانه و کتف تیر می کشد.

الگوهای درد در درگیری هر ریشه عصب گردنی میتواند متفاوت باشند زیرا ارتباط بین اعصاب در داخل کانال نخاعی در 60 درصد افراد وجود دارد که باعث حس درد در یک دروماتوم دیگر نیز میشود. همچنین درد میتواند علاوه بر الگوی حسی در الگوی حرکتی نیز دیده شود. یعنی علاوه بر درگیری اعصاب حسی، درگیری اعصاب حرکتی نیز میتوانند باعث درد شوند.

معاینه فیزیکی در رادیکولوپاتی گردنی
در معاینه فیزیکی باید مراقب بود که برخی بیماریها میتوانند خود را شبیه به درگیری ریشه گردنی نشان دهند مثلاً التهاب شبکه عصبی بازوئی میتواند شبیه به رادیکولوپاتی 6C-5C دیده شود. در این حالت بیمار از درد شدید گردن که به اندامها تیر می کشد شکایت دارد ولی ام ار ای طبیعی است. ممکن است در ام آر آی بیمار دیسک گردن دیده شود که ارتباطی به درد ندارد و بیمار اشتباها با تشخیص دیسک گردن عمل شود در این حالت درد بیمار بهتر نمی شود. تشخیص آن با نوار عصب می باشد.

درگیریهای شانه مثل التهاب تاندون شانه ممکن است یا رادیکولوپاتی گردنی اشتباه شوند.مثلا بیماری چند روز پیش به کلینیک طب فیزیکی مراجعه نموده بود و با تشخیص درد گردن برای بیمار دارو و ده جلسه فیزیوتراپی تجویز شده بود در حالی که مشکل بیمار التهاب تاندون شانه بود که به گردن نیز تیر می کشید.درگیریهای عصبی نیز ممکن است با این درد اشتباه شود. مثلاً بیماری که دچار زائده عروقی دردناک زیر ناخن به نام گلوموس تومور بود و به کلینیک طب فیزیکی مراجعه نموده بود به عنوان رادیکولوپاتی گردنی تشخیص داده شده بود گاهی همزمان درگیری نخاع وجود دارد و باید سایر علل مثل ام اس، کیست نخاعی و سایر علل التهابی نخاع مورد توجه قرار گیرد.

گاهی درد زونا با رادیکولوپاتی گردنی اشتباه می شود بخصوص اگر قبل از ظهور بثورات پوستی باشد . عضلات باید از لحاظ لاغری بررسی شوند در رادیکولوپاتی گردنی آتروفی عضله بایسپس در درگیری ریشه 5C و 6C دیده میشود و آتروفی عضله سه سر نشاندهنده درگیری ریشة 7C است درگیری ریشههای 1T-8C باعث آتروفی عضلات دست میشود اما آتروفی دست در مراحل بسیار شدید رادیکولوپاتی دیده میشود چون این عضلات کوچک میباشند و باید آسیب عصبی شدید باشد تا باعث لاغری عضلات دست گردد. درگیریهای دیگر عصبی شانه و دست نیز ممکن است با درگیری ریشه عصبی گردن اشتباه شوند.

حرکت گردنی نیز توسط متخصص طب فیزیکی کنترل میشود. بررسی قدرت عضلانی بسیار مهم است و بهتر از بررسی رفلکس و معاینه حسی باعث تشخیص سطح ریشه درگیر میشود. رفلکسهای اندام فوقانی و تحتانی باید ارزیابی شود و راه رفتن بیمار باید کنترل شود. گرفتن رفلکس کف پایی در تمام بیماران مبتلا به درد گردن ضروری است. اختلال تعادل بیماری میتواند نشاندهنده میلوپاتی گردنی باشد. متأسفانه بیماران متعددی دچار میلوپاتی گردنی با توجه به وجود علائم در اندام تحتانی تحت عمل جراحی دیسک کمر قرار میگیرند.

مانور اسپورلینگ تسوط دکتر اسپورلینگ در دهه 1940 معرفی شد برای بررسی ریشه گردنی استفاده میشود. تست اسپورلینگد رمعاینه باید با ملایمت این معاینه انجام شود زیرا فشار زیادی باعث بدتر شدن علائم بیمار میگردد. اگر در خم کردن سر به عقب یا خم کردن سر به پهلو علائم بیمار بدتر میشود نباید تست اسیورلینگ بر روی بیمار انجام شود.

علائم دیگری که نشاندهنده رادیکولوپاتی گردنی است، قرار دادن دست بر روی سر توسط بیمار است گاهی بیمار تنها با این حالت احساس راحتی میکند و در طول معاینه دست را روی سر میگذارد.در معاینه گردن حتماً باید شانهها نیز بررسی گردند. مسیر اعصابی که به صورت شایع در اندام فوقانی درگیر میشوند باید بررسی شود. بیمار باید از لحاظ دنده گردنی و علائم فشار بر روی اعصاب و عروق بررسی گردند. در موارد زیادی درگیری عصب در ناحیه شانه با رادیکولوپاتی اشتباه میشود.