دکتر غلامرضا رئیسی

زمين خوردن در كودكي و نوجواني مسئله معمولي است اما در افراد مسن به علت عوارض و حوادث و مرگ و مير ناشي از زمين خوردن توجه به آن بسيار مهم است.سقوط و زمين خوردن عامل مهم آسيب در سنين بالاي 65 سال و مهمترين علت مرگ در اثر آسيب است. اكثر زمين خوردنها در منزل اتفاق ميافتد. با افزايش سن تعداد افرادي كه دچار زمينخوردن منجر به فوت ميشوند بيشتر ميشود.

حداقل يك سوم افراد مسن بالاي 65 سال در سال دچار زمين خوردگي ميشوند. آسيبهاي ناشي از زمينخوردن شامل شكستگي لگن و استخوان ران و كوفتگي عضلات اين ناحيه و شكستگي مهرههاي كمري و ساعد است. علاوه بر اين يك بار زمين خوردن ممكن است باعث ايجاد نگراني و ترس از راه رفتن و از دست دادن اطمينان شخص به خود گردد و فرد به خاطراين ترس حاصله زمينگير شود.

وجود علائمي مثل گيجي، ضعف و اشكال در راه رفتن ميتواند فرد را مستعد به زمين خوردن كند. عوامل محيطي مانند راه رفتن روي سطوح لغزنده، قاليچههائي كه زير پا ليز ميخورند. نور كم و موانع ميتوانند باعث زمين خوردن گردند. استفاده از داروهاي خوابآور و وجود مشكل در پاها نيز از عوامل ديگر ميباشند.

ضعف عضلات اندام تحتاني و اشكالات اسكلتي بخصوص در زانو و پاها عامل مهمي در زمين خوردن ميباشد. زمين خوردن بخصوص اگر بصورت مكرر رخ دهد ميتواند نشانه طيف وسيعي از بيماريها و يا اولين علامت و زنگ خطر يك بيماري باشد. لذا نيازمند يك بررسي دقيق و همه جانبه است. مطالب زير با توجه به شايعترين علل و مكانهاي زمين خوردن افراد مسن جمع آوري شده است.

1) از انجام كارهائي كه همراه با خطر سقوط ميباشند مثل بالا رفتن از نردبان اجتناب گردد.
2) از پوشيدن كفش و دمپائيهايي كه خطر ليزخوردگي دارند اجتناب گردد. (مثلاً دمپائي ابري روي سطوح سراميك مرطوب ليز ميخورد).
3) حمام خطرناكترين محل منزل است در زير دوش حمام از كفيهاي پلاستيكي عاجدار استفاده گردد.

4) كف حمام بايد داراي پوشش غيرلغزنده باشد.
5)در صورت اشكال در ظرفشوئي يا لباسشوئي و نشت يا ريختن آب در كف آشپزخانه بهتر است آن را فوراً تميز كرد . وجود آب در سطح آشپزخانه باعث ليزخوردگي ميشود.
6) بهتر است از فرشهائي كه الياف آنها بلند است يا به مرور زمان ليز شدهاست استفاده نشود.

7) ريشههاي اطراف فرش ميتواند باعث زمين خوردن شود آنها را بايد زير فرش قرار داد.
8) از قاليچههاي كوچك كه به علت اتكاي كم احتمال دارد در زير پا ليز بخورد استفاده نشود.
9) در نقاطي كه خطر سقوط زياد است مثل حمام، دستشوئي و پلهها از دستگيره استفاده شود. براي اين كار ميتوان لولههاي آب را به ديوار وصل كرد.

10)از توالت فرنگي استفاده شود (بلند شدن ناگهاني ميتواند باعث زمين خوردن شود. كوتاهي توالت نيز ميتواند باعث زمين خوردن شود).
11) در صورت زياد بودن خطر ايستادن در حمام ميتوان از دوش سيار و يك صندلي حمام استفاده كرد.
12) ارتفاع تخت بايد به اندازه ارتفاع پا تا كشكك زانو باشد (ارتفاعي حدود 45 سانتيمتر معمولاً ارتفاع مناسبي است).

13) از تشكهائي كه كناره آنها نرم شده استفاده نگردد چون ممكن است باعث افتادن از تخت شوند.
14) از صندلي هاي كوتاه استفاده نشود ارتفاع صندلي بايد حدود 40-35 سانتيمتر باشد. صندلي بايد دستهدار باشد و دسته صندلي تا محل نشستن حدود 18 سانتيمتر ارتفاع داشته باشد همچنين دسته صندلي 5 سانتيمتر جلوتر از پايه آن باشد.

15) قفسه وسايل مخصوصاً در آشپزخانه نبايد بسيار بلند يا بسيار كوتاه باشد.
16) دماي پائين اتاق ممكن است باعث كاهش دماي بدن و به دنبال آن زمين خوردن گردد. دماي اتاق را در زمستان در حدود 22 درجه سانتيگراد باشد.

17) درهواي سرد هنگام بيرون رفتن از منزل لباس كافي پوشيده شود.
18) سعي شود محيط زندگي كاملاً منظم باشد.
19) انجام يك برنامه منظم ورزشي جهت تقويت عضلات ضروري است .

20) حاشية پائين چارچوب در اتاق محل شايعي براي زمينخوردگي است بهتر است آنها را بر چسب يا رنگ قرمز مشخص كرد.
21) مبلمان و وسايل به نحوي چيده شوند كه حداقل خطر برخورد وجود داشته باشد.
22) اسباب بازي بچهها روي زمين عامل مهمي در زمينخوردگي است.

23) تلفن در جائي قرار گيرد كه سيم آن باعث زمين خوردن نشود.
24) از گذاشتن وسايل و ظروف روي زمين خودداري گردد.
25) از تغيير دكوراسيون مكرر مبلمان و ميز و صندلي پرهيز شود.

ساير توصيههاي لازم مثلاً استفاده از نور مناسب كم كردن درخشندگي محيط و رعايت مواردي در راه پلهها در بخشهاي ديگر اين و بلاگ نوشته شده است.
سطح مطلب: عمومی، کارشناسی، تخصصی و فوق تخصصی