دکتر غلامرضا رئیسی

سائيدگي مفاصل سائيدگي مفاصل شايعترين علت درد و ناتواني در افراد مسن وشايعترين بيماري مفصلي است. در خانمها سائيدگي مفاصل زانو و دست و در مردان سائيدگي مفصل لگن شايعتر است. علايم ساييدگي مفصل در خانمها شايعتر است. افراد چاق بيشتر از سايرين دچار سائيدگي مفصل زانو ميشوند. ديابت، فشار خون و افزايش اسيداوريك خون نيز باعث افزايش احتمال سائيدگي مفصلي ميگردند.

سائيدگي مفصلي معمولاً خود را با درد نشان ميدهد كه با افزايش ميزان سائيدگي مقدار درد بيشتر ميشود. سپس درد مفاصل باعث ضعف عضلاني و درد در عضلات مربوط به آن مفصل ميشود. در صورت تقويت عضلات اين درد كاهش مييابد. برخي از بيماران از خشك بودن بدن و مفاصل بعد از بيدار شدن از خواب شكايت ميكنند، اما معمولاً خشكي بدن كمتر از نيم ساعت طول ميكشد.

توصيهها:
1- وزن بايد كم شود.
2- استفاده از گرما باعث كاهش درد ميشود براي اين كار ميتوان از كيسه آب گرم استفاده كرد اگر استفاده از گرما ممنوعيت خاصی نداشته باشد، ميتوان از روشهای زير استفاده کرد.

الف) قرار دادن مفصل مبتلا در آب گرم 40 38 درجه سانتيگراد و ماساژ آرام آن .
ب) استفاده از دوش آب گرم.
ج) قرار دادن كيسه آب گرم درون يک حوله واستفاده از آن بر روی اندام مبتلا.

بايد توجه كرد كه در برخي از بيماريها استفاده از كيسة آب گرم بسيار مضر است و قبل از استفاده از كيسة آب گرم حتما بايد با پزشك مشورت كرد. همچنين کيسه آب گرم نبايد بر روی اندام مبتلا قرار داده شود. از گذاشتن آن در زير اندام و يا خوابيدن بر روی آن نيز خودداری شود.

3- از كفش مناسب استفاده شود. (توضيحات کاملتر در قسمت مربوط به مراقبت از پا نوشته شده است).
4- از دو زانو و چهار زانو زدن و ايستادن طولاني مدت خودداري گردد.
5- از بالا و پائين رفتن از پلهها تا حد ممكن اجتناب شود.
6- به جاي نشستن روي زمين، از صندلي استفاده شود. (خصوصيات صندلي مناسب قبلاً نوشته شده است).

7- ورزش: انجام برنامه ورزشي و تقويت عضلات ميتواند به اندازه داروهاي ضد درد در درمان سائيدگي مفصلي مؤثر باشند. بيحركتي ميتواند باعث بدتر شدن سائيدگي مفصلي گردد. لذا نبايد نگران سائيدگي مفصل در اثر انجام فعاليتهای توصيه شده توسط پزشک بود. انجام اشتباه حركات ورزشي باعث بدتر شدن علائم و درد ميگردد. اگر انجام ورزش باعث تشديد درد شد، به اين معني است كه بايد مقدار فعاليت كمتر گردد و بطور تدريجي ميزان فعاليت افزايش داده شود.

برخی ورزشهاي مفيد در سائيدگي مفصل:
الف) قدم زدن روزانه به مدت 30 دقيقه كه ميتوان آن را به 3 برنامه 10 دقيقه اي تبديل كرد) يا قدم زدن به مدت 45 دقيقه سه بار در هفته.
ب) شنا
ج) استفاده از دوچرخه ثابت در منزل
د) تقويت عضلات اندام پائيني بخصوص عضله چهار سر ران.

به عنوان مثال ميتوان دو دست را به يک صندلی تکيه داده و دو زانو را تا زاويه30 درجه به آرامی خم کرد.سپس مجدداٌ به حالت اول برگشته و زانوها صاف شوند. هرچه اين حرکت آرامتر انجام شود بهتر است.
ه) كشش عضلات اطراف مفصلAnchor

9- در صورتي كه درد زياد است استفاده از عصا يا واكر توصيه ميشود. طول عصا بايد مناسب باشد.
10- استفاده از تحريك الكتريكي در كاهش درد و تقويت عضلات:معمولاً در كلينيكهاي فيزيوتراپي برای كاهش درد از دستگاه خاصي جهت تحريك الكتريكي استفاده ميشود. در حال حاضر وسايل تحريك الكتريكي جهت استفاده در منزل ساخته شده كه به راحتي قابل استفاده بوده و باعث كمتر شدن درد مفصل و كاهش نياز به دارو ميشود.

11- استفاده از باند كشي يا زانوبند ميتواند تا حدودي در كاهش درد مؤثر باشد.
سطح مطلب: عمومی، کارشناسی، تخصصی و فوق تخصصی
عنوان مطالب