درد مزمن دیواره ی شکمی
(بیماری ای که تشخیص داده نمی شود)
درد دیواره ی شکمی مزمن (Chronic abdominal wall pain) دردی ست که از دیواره ی شکم منشا می گیرد، که غالبا با منشا درد از داخل حفره ی شکم اشتباه می شود. این بیماری غالبا تشخیص داده نشده و باعث انجام آزمایشات تشخیصی زیاد و درمان های غیرموثر و هزینه ی فراوانی می شود درمانهاي دراويي نيز اغلب موارد پاسخ خوبي نداده و اكثرا تسكيني مي باشند. تشخيص صحصح و درمان آن نياز به آشنايي به اين دردها و درمان مناسب دارد كه در اغلب موارد درمانهاي طب فيزيكي در اين افراد موثر مي باشند..
ویژگی های درد دیواره ی شکمی چیست؟
درد دیواره ی شکمی غالبا به وسیله شرح حال و معاینه ی بیمار تشخیص داده می شود. این درد معمولا در لبه ی راست شکم و معمولا در لبه ی بیرونی عضله ی راست شکمی قرار دارد. ممکن است این درد دیواره ی شکمی نزدیک بافت اسکار يا جوشگاه جراحی قبلی نیز باشد. درد تیز بوده، و با فشار یا ضربه حساسیت زیادی ايجاد می شود. ممکن است فرد مبتلا ناحیه درد را از تماس ملایم دور نگه دارند. اگر منشا درد به اعصاب ستون فقرات مربوط باشد، ممکن است درد به سمت بالا یا پایین مهره ها هم کشیده شود. يا درد از ستون فقرات به جلو ديواره شكم كشيده شود. یافته ی بسیار مهم این است که در مواردي كه درگيري در خود ديواره ئشكم باشد، درد بسیار تیز است و بیمار می تواند محل دقیق نقطه ی درد را با نوک انگشت نشان بدهد، که معمولا نقطه ای که شدیدترین حساسیت را دارد قطر کمتر از 2 سانتی متر را دارد (اگرچه یک حس ناخوشایندی می تواند خارج ازین محدوده 2 سانتی متری هم گسترش یابد). این مشخص و محدود بودن واضح درد، معمولا در دردهای داخل شکمی یافت نمی شود و بیشتر مطرح کننده ی درد دیواره ی شکمی است.
درد ممکن است با وضعیتهایی که باعث فشار یا کشش عصب بشود ( مثل ایستادن، بلند کردن بار، سرفه و عطسه، چاقی یا بافت اسکار پس از عمل جراحی) تشدید شود.
ممکن است با نشستن، دراز کشیدن، یا با ماساژ ناحیه ی درد بتوان درد را تا حدي تسكين داد.
ممکن است مواردی از قبلی تهوع، نفخ، پرخوری و قاعدگی به دلیل احتقان رگهای خونی و متعاقب آن فشردگی که در عصب ایجاد می شود، درد را بدتر کند. داروهای ضدبارداری خوراکی و حاملگی هم می توانند درد دیواره ی شکم را افزایش می دهد (احتمالا به خاطر هورمونهایی که تورم بافت را ایجاد می کنند)
در کل ویژگیهای درد شکمی که ناشی از دیواره ی شکم باشد، به این ترتیب است:
- دردی اغلب پایدار یا نوسانی بوده، و کمتر حمله ای می باشد.
- شدت درد وابسته به موقعیت بیمار است و با فعالیتهای فیزیکی (مثل ورزش، سرفه یا عطسه) بدتر می شود.
- درد به وعده های غذایی و عملکرد روده ای ارتباطی ندارد.
- حساسیت شکمی وقتی که دیواره ی شکم کشیده می شود، افزایش می یابد.
- نقاط حساس درد (تریگر پوینت) ابعاد بیش از چند سانتی متر ندارند.
- تریگر پوینت اغلب در لبه ی خارجی عضله ی مستقیم شکمی و یا متصل به عضله یا فاسیا می باشد.
- وقتی که تریگر پوینت تحریک می شود، درد به ناحیه ی وسیعتر گسترش می یابد.
تشخیص درد دیواره ی شکمی در معاینه چگونه است؟
علامت کارنت، برای تشخیص درد دیواره ی شکمی یک نکته ی کلیدی است. بیمار به پشت دراز می کشد، سپس در حالی که پزشک دست خود را را روی نقطه ی حساس و دردناک قرار داده، بیمار سر و شانه اش را بالا می آورد و یا پاهایش را بالا می آورد.
اگر در این وضعیت، درد ادامه یابد یا تشدید شود، علامت کارنت مثبت است.
اگر منشا درد از داخل شکم باشد، انقباض عضلات از احشا دردناک داخل شکمی محافظت می کند و درد کاهش می یابد، و علامت کارنت منفی می شود.
یک راه دیگر تشخیص، بررسی کاهش درد بیمار در پاسخ به بلاک عصبی دقیق یا تزریق نقطه ی تریگر است، که می تواند تشخیص درد دیواره ی شکمی را تایید کرد. گزارشهای مختلف نشان داده اند که 70-90% بعد از یک تزریق عصبی درست، درد تسکین پیدا کرده است. درد ديواره شكم محدود به نقاط ماشه اي نيست بلكه علل ديگري نيز براي آن وجود دارد.
علل مختلف درد دیواره ی شکمی و روش تشخیصی آن را در جدول زیر مشاهده می کنید:
توضیحات | تشخیص | اتیولوژی |
ایجاد شده توسط بیماری نخاع سینه ای | سی تی اسکن یا ام ار آی نخاع سینه ای | 1. تحریک اعصاب نخاعی |
درد تیز و خنجری در قسمت بالایی شکم، به دلیل توسط در رفتگی دنده های 8-10 | مانور هوکینگ برای پایین بردن دنده های قدامی، درد را ایجاد کرده و گاهی صدای کلیک تولید می کند | 2. سندرم دنده ی لغزنده |
در لبه ی خارجی شیت رکتوس رخ می دهد; | تزریق بی حسی موضعی | 3. گیر افتادن عصب شکمی |
به صورت خودبخود، در طی حاملگی یا بعد از جراحی رخ می دهد | شرح حال و معاینه ی فیزیکی | 4. گیرافتادن عصب جلدی-خارجی سینه ای |
درد قسمت پایین شکم بعد از عمل ترمیم فتق | شرح حال و معاینه ی فیزیکی | 5. گیرافتادن اعصاب ایلیواینگوینال و ایلیوهاپیوگاستریک |
درد میوفاسیال | شرح حال و معاینه ی فیزیکی | 6. ایدیوپاتیک |
درد حاد و شدید تنه ای که اعصاب سینه ای T6-T12 را گرفتار می کند | نوار عضله پارا اسپاینال | 7. رادیکولوپاتی دیابتی |
دردهای شکم دوره ای | لاپاراسکوپی | 8. اندومتریوز |
غالبا در ورزشکاران دیده می شود | شرح حال و معاینه ی فیزیکی | 9. پارگی دیواره ی شکم |
عارضه ی اعمال لاپارسکوپیک شکمی | سی تی اسکن شکم سونوگرافی شکم | 10. هماتوم دیواره ی شکم |
به صورت توده معمولا یکطرفه و حساس که از خط وسط عبور نمی کند | سی تی اسکن شکم سونوگرافی شکم | 11. هماتوم خودبخودی شیت رکتوس |
تومور دیسپلاستیک از بافت همبند; در بیماران جوان رخ می دهد ( در مردان بیش از زنان) | خارج ساختن به وسیله جراحی | 12. تومور دسمویید |
درد و حساسیت پس از ایجاد وزیکولهای درماتومی | شرح حال و معاینه ی فیزیکی | 13. هرپس زوستر |
بیرون زدگی در دیواره ی شکم، که در حالت خوابیده کاهش می یابد | سی تی اسکن شکم سونوگرافی شکم- هرنیوگرافی | 14. فتق |
شیوع درد دیواره ی شکمی چقدر است؟
شیوع دقیق درد دیواره ی شکم نامعلوم است، ولی به رغم این ناشناخته بودن، شایع می باشد. از درد دیواره ی شکمی به عنوان یک وضعیت شایع و گول زننده ی بالینی نام برده شده که در 10% بیماران متخصصین گوارش دیده می شود. دشواری شناسایی دردهای دیواره شکمی این است که پزشکان اغلب به دنبال علت هایی هستند که ارگانهای داخلی را تحت تاثیر قرار می دهد. پیگیری های بالینی برای ارگانهای احشایی هزینه اقتصادی عظیمی در پی داشته است (1300 دلار برای هر بیمار در آمریکا)
بروز درد مزمن دیواره شکمی در مطالعات بین 11 تا 74% متفاوت هستند. در بیماران با درد شکم مزمن که پس از 2 سال همچنان بدون تشخیص بوده اند، 11% منشا دیواره ی شکمی درد وجود داشته است. همچنین درد دیواره شکمی در 10 تا 90% بیماران با درد شکمی با دلیل نامعلوم تشخیص داده شده است. در یک مطالعه، 5 تا 10 درصد بیماران ارجاعی به متخصصین گوارش، تشخیص درد دیواره ی شکم داشته اند. در مطالعه ی دیگر، 20% بیماران بستری شده در دپارتمان جراحی برای درد شکم، درد دیواره ی شکم داشته اند.
چه درمانی برای درد دیواره ی شکمی وجود دارد؟
درمان درد دیواره ی شکمی به شدت علائم بستگی دارد.
در دردهای خفیف، کاهش فعالیتهایی که منجر به درد می شوند می تواند کافی باشد. چسب محافظ شکمی می تواند مفید باشد، اگر که فشار دست باعث تخفیف درد می شود.
بلاک عصبی موضعی یا تزریق نقطه تریگر با استفاده از مواد بی حسی و استروییدی ، درمان اصلی و انتخابی برای بیمارانی با درد دیواره ی شکمی متوسط تا شدید هستند. در بیش از دو سوم بیماران این تزریق باعث بهبود درد بیمار می شود. بهبود درد در چند دقیقا بلافاصله بعد از تزریق شروع می شود و در سه روز به حد مطلوب می رسد.
در مجموع درد دیواره ی شکمی یکی از علل شایع درد مزمن شکمی بوده، که غالبا به آن توجه نشده و تشخیص داده نمی شود. تشخیص و درمان دردهای دیواره ی شکمی نیاز به بررسی از جانب پزشکی دارد که با درد دیواره ی شکمی به عنوان منشا درد مزمن شکمی آگاه است. می توان با مدالیته های مختلف طب فیزیکی، اکثر علل درد دیواره شکمی را درمان نمود و باعث بهبود کیفیت زندگی بیمار شد.
آدرس مطب : 1
تلفن : 1 - 1
